De menstruatie begint in de puberteit en stopt in de overgang. De menstruatiecyclus wordt gestuurd door een combinatie van hormonen, waarvan het door de eierstokken geproduceerde oestrogeen en progesteron de belangrijkste zijn. In een normale menstruatiecyclus is er een evenwicht tussen oestrogeen en progesteron. Dit hormoonevenwicht zorgt ervoor dat het baarmoederslijmvlies maandelijks opgebouwd en weer afgestoten wordt. Dit afstoten is de menstruatie.
Normale menstruatie-cyclus
De cyclus begint op de eerste dag van de menstruatie en duurt tot de eerste dag van de volgende menstruatie. Een cyclus tussen de 21 en 35 dagen wordt als normaal beschouwd. Het aantal dagen bloedverlies kan variëren tussen één en zeven dagen.
Menstruatie tijdens de overgang
De menstruatie tijdens de overgang verandert doordat de hormoonproductie van oestrogeen en progesteron in de eierstokken gaat afnemen. Het eerst daalt de progesteronproductie. De menstruatie wordt hierdoor onregelmatiger en de overgang begint vaak met menstruaties die sneller op elkaar volgen. Later worden de tussenpozen tussen de menstruaties langer. Dit heeft tot gevolg dat het baarmoederslijmvlies de maand erop dikker is en de volgende menstruatie gepaard kan gaan met meer bloedverlies en verlies van stolsels. Omdat de afname van hormonen niet geleidelijk verloopt, maar met horten en stoten, geeft dit vaak wisselende klachten.
Menstruatieklachten tijdens de overgang
- Menstruatie met kortere tussenpozen
- Menstruatie met langere tussenpozen
- Langduriger menstrueren (let bij langdurig en hevig menstrueren op voor een ijzertekort)
- Kortere menstruatie
- Heviger menstrueren (soms gepaard gaand met verlies van stolsels)
- Pijnlijker menstruatie
- Meer klachten voor/tijdens de menstruatie
Wanneer is onderzoek nodig?
Als lichamelijke klachten zoals hevig vaginaal bloedverlies, bloedarmoede en gebrek aan energie je dagelijks leven verstoren, dan is nader onderzoek aan te raden om andere oorzaken van menstruatieklachten, zoals vleesbomen, poliepen of een infectie uit te sluiten en een behandeling te overwegen.
Bij bloedverlies meer dan een jaar na de laatste menstruatie (post menopauzaal bloedverlies) is een bezoek aan de arts altijd noodzakelijk. Alhoewel bij de meeste gevallen de oorzaak van bloedverlies niet ernstig is, moet de mogelijkheid tot baarmoederkanker uitgesloten worden.
Welke onderzoeken zijn mogelijk?
- Allereerst zal de arts een gynaecologisch onderzoek doen om de baarmoedermond te bekijken en inwendig onderzoek doen om de grootte en de vorm van de baarmoeder te beoordelen.
- Met een echo kunnen afwijkingen van de baarmoeder, zoals vleesbomen en poliepen opgespoord worden.
- Soms wordt er door de gynaecoloog met een dun kijkbuisje (hysteroscoop) via de schede in de baarmoeder gekeken. Dit heet een hysteroscopie.
Behandelingen menstruatieklachten
Er zijn veel verschillende behandelingen mogelijk. Het betreft altijd een behandeling “op maat”.
Pil of hormoonspiraaltje
Als er geen poliepen of myomen zijn gevonden, is de pil of een hormoonspiraaltje (Mirena) een eenvoudige oplossing. Overmatig bloedverlies kan dan tot wel 80% afnemen. Soms heeft hormoontherapie bij menstruatieklachten tijdens de overgang de voorkeur boven de pil.
Hysteroscopie
Als het onderzoek poliepen of vleesbomen in de baarmoederholte laat zien dan, kunnen deze via een hysteroscopie worden verwijderd. Een kijkbuisje (hysteroscoop) wordt hiervoor via de schede in de baarmoederholte gebracht .
Endometriumablatie
Niet elke vrouw geeft de voorkeur aan hormoontherapie. Een behandeling waarbij door de gynaecoloog het baarmoederslijmvlies wordt weggehaald met radiofrequentie-energie (NovaSure behandeling) of door middel van verhitting (Thermablate of Thermachoice) kan uitkomst bieden. Deze behandeling bevat dus geen hormonen. De klachten verdwijnen hierdoor meestal voorgoed.