Stille ziekte
Eigenlijk merk je er niets van… daarom wordt het ook wel een ‘stille ziekte’ genoemd. Je merkt het vaak als het al te laat is en je een bot breekt, bijvoorbeeld in de wervels, pols of heup. Of als je kleiner wordt... Door inzakkende wervels kun je wel 5 tot 15 cm krimpen!
Hoe ontstaat osteoporose?
Bot is levend weefsel. Het word je hele leven lang voortdurend opgebouwd en weer afgebroken. Vóór het 30ste jaar is de opbouw groter dan de afbraak. Het bot groeit en wordt steviger. Na het 35ste jaar wordt de afbraak steeds groter. De botten verliezen dan heel langzaam hun stevigheid.
Je hebt een verhoogd risico op osteoporose of een botbreuk als je:
- ouder bent dan 60 jaar
- een laag lichaamsgewicht hebt, minder dan 60 kg of een BMI lager dan 20
- weinig lichaamsbeweging krijgt
- een vitamine D-tekort hebt
- rookt
- alcohol drinkt (meer dan 3 glazen per dag)
- het in de familie voorkomt
- bepaalde geneesmiddelen gebruikt, zoals prednison, anti-epileptica, anti-hormonale therapie (bijvoorbeeld bij borstkanker), maar ook maagbeschermers.
Aandoeningen die het risico op osteoporose vergroten
- Vervroegde overgang (<45)
- Diabetes
- Schildklieraandoeningen
- Darmziekten
- Reumatoïde artritis
- Epilepsie
Hoe wordt de diagnose gesteld?
Als je na je 50ste een bot breekt of merkt dat je kleiner wordt, dan kan het verstandig zijn om je, in overleg met de huisarts, te laten onderzoeken op osteoporose. Dat kan onder andere met een DEXA-scan. Een DEXA-scan werkt met röntgenstraling, maar de straling is vele malen kleiner dan bij een gewone röntgenfoto. Bij een DEXA-meting wordt de botdichtheid van uw heup en onderrug gemeten. De T-score geeft aan hoe uw botdichtheid is in vergelijking met die van een gezonde vrouw/man van 35 jaar. Er zijn 3 mogelijke uitkomsten qua botdichtheid:
- Bij een uitslag van: T-score tussen de +1 en -1 is alles prima.
- Bij een uitslag van: T-score tussen de -1 en -2,5 is er sprake van osteopenie de voorloper van osteoporose waarbij er sprake is van verminderde botmassa.
- Bij een uitslag van: T-score vanaf -2,5 is er sprake van osteoporose, waarbij de internist of huisarts vaak een behandelplan opstelt met medicijnen.
Waaruit bestaat de behandeling?
Bifosfonaten
De eerste keuze voor behandeling zijn vaak de bisfosfonaten. Indien deze middelen niet verdragen worden (zij geven nog al eens aanleiding tot maagklachten) dan is het aan te raden over te gaan op mediatie via een injectie die 1x per half jaar onder de huid wordt toegediend. Beide soorten medicamenten remmen de botafbraak.
PTH-preparaat
Indien tijdens het gebruikt van de botafbraakremmers een fractuur optreedt of dat er sprake is van meerdere wervelinzakkingen, is het aan te bevelen te starten met een PTH-preparaat. Dit bevat het parathormoon, bijschildklierhormoon. Het wordt per injectie toegediend, onder de huid, iedere dag gedurende 2 jaar. Dit preparaat stimuleert de botaanmaak.
Hormoontherapie
Vrouwen die tijdens de overgang enkele jaren hormoontherapie gebruiken zijn beter beschermd tegen botontkalking. Ook kan hormoontherapie een verdere achteruitgang van de botkwaliteit voorkomen.
Wat kun je er zelf aan doen?
Osteoporose is een nare ziekte, maar je kunt er wel wat aan doen om je botten sterk te houden!
Lichaamsbeweging is erg belangrijk; Kies vooral voor beweging waarbij je op je benen staat en je eigen gewicht moet dragen, zoals: lopen, rennen, nordic walking, touwtjespringen. Krachtsport is ook uitermate goed. Beweeg het liefst 5 dagen per week, minstens een half uur. Maar niet alleen sporten telt, ook elke beweging voor gewone dagelijkse bezigheden telt. Hoe meer je staat en loopt, hoe beter het is.
Gezond eten; zorg voor gezond dieet. Evenwichtige voeding die rijk is aan calcium, vitamine D, magnesium, sporenelementen is van zeer grote waarde bij het voorkomen van osteoporose. Verder kun je beter niet roken en niet te veel alcohol drinken!